فناوری تولید خوراک دام پروماک از بستر طیور گوشتی برای اولین بار در ایران توسط شرکت پروماک تحقیق و بررسی شد. این پروژه پس از گذشت زمان نزدیک به 10 سال از مراحل مختف به مرحله عمل درآمد. خوراک دام پروماک محصول سالم و مقوی تامین کننده پروتئین می‌باشد.
در اين پژوهش، اثر فراوري حرارتي بر سالم سازي و ارزش غذايي بستر جوجه گوشتي، به منظور امكان استفاده از آن در تغذيه نشخوار كنندگان، در دوكارگاه پايلوت (سبزوار و سمنان) مورد بررسي قرار گرفت.
در كارگاه سبزوار فرايند حرارتي با استفاده از بخار آب جهت تأمين -70 80 درجه سلسيوس به مدت 30 دقيقه و دركارگاه سمنان، فرايند حرارتي با استفاده از روغن داغ جهت تأمين 70 درجه سلسيوس به مدت 40 دقيقه اعمال شد.هر دو روش، فراوري باعث كاهش معني داركل جمعيت باكتريها وحذف تمامي كولي فرمها و باكتريهاي بيماريزا، به ويژه اشرشياكلي و سالمونلا شد.
بررسی میدانی در کارگاه سبزوار
دركارگاه سبزوار ميانگين ماده خشك كود عمل آوري شده 93 رد و صد تركيبات شامل: خاكستر، پروتئين خام، ديواره سلولي، ديواره سلولي منهاي هميسلولز، كلسيم و فسفربه ترتيب /61 5،18/25/ 2 ،46/ 4 ،14 ،و 1/74 95 ./درصد درماده خشك بود.
این مساله حاكي از افزايش معني دارماده خشك و ديواره سلولي اما كاهش معني دار پروتئين خام طي فرايند حرارتي بود ( /05 ٠<P ).
بررسی های انجام شده در کارگاه سمنان
در كارگاه سمنان، ميانگين ماده خشك /3 در 82 ام صد ا خاكستر، پروتئين خام، ديواره سلولي، ديواره سلولي منهاي هميسلولز، كلسيم و فسفر در نمونههاي فراوري شده به ترتيب /8/ 3 ،17/ 1 ،28/ 5 ،49 86،18 1 /و در 0/94 صد درماده خشك بود كه افزايش معني داري در ماده خشك، ديواره سلولي و ديواره سلولي منهاي هميسلولز بعد از فرايند حرارتي مشاهده شد ( /05 ٠<P ) .
اجزاي پروتئيني نمونه هاي برداشت شده از خروجي ديگ پخت در پروتئين از درصد 27 ،7/9 و6/6 11 ،7/ 45 ،9/ 1/ ترتيب به C و B3 ،B2 ،B1 ،A بخشهاي براي سبزوار كارگاه خام بودند كه طي فراوري مقادير A و B1 كاهش اما بخشهاي B2 ،B3 و C افزايش يافت ( /05 ٠<P ).
در كارگاه سمنان نيز اجزاي پروتئيني نمونههاي فراوري شده براي بخشهاي A ،B1 ،B2 ،B3 و C به ترتيب ، 6 ،45 /6/ 1 ،28 7/2و 13 درصد از پروتئين خام بودند كه مشابه با نمونه هاي سبزوار با كاهش معني دار A و B1 و افزايش معني دار بخشهاي B2 ،B3 و C طي فرايند حرارتي همراه بود( /05 ٠<P ).
مقادیر گوارش پذیری خوراک دام پروماک
مقادير گوارش پذيري آزمايشگاهي ماده خشك، ماده آلي، ماده آلي در ماده خشك در نمونه هاي فراوري شده است. كارگاه سبزوار به ترتيب /3 ،77/ 9و 77 62 درصد وانرژي قابل متابوليسم 9/31 مگاژول دركيلوگرم ماده خشك و در كارگاه سمنان به ترتيب /3/ 7 ،77/ 4و 78 در 64 صد و 9/53 مگاژول در كيلوگرم ماده خشك برآورد شدند كه اختلاف معني داري با بستر خام نداشتند. بر اساس يافته هاي اين پژوهش ميتوان نتيجه گيري نمود كه عمل آوري بستر جوجه گوشتي بر اساس فرايند حرارتي غير مستقيم، سبب سالم سازي بستر و حفظ ارزش غذايي آن شده به نحوي كه ميتوان از محصول توليدي به عنوان مكمل پروتئيني در تغذيه نشخواركنندگان استفاده نمود.
خوراک دام ارزان پروماک یکی از بهترین، مقوی‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین خوراک‌ها برای دام نیز می‌باشد. جهت سفارش خوراک دام ارزان از پروماک کلیک کنید.
استفاده از بستر طیور گوشتی در تغذیه دام؛ خطرات و راهکارهای جایگزین
استفاده از بستر طیور گوشتی در تغذیه دام به ویژه به صورت فرآوری نشده، یک شیوه رایج اما پرخطر در میان برخی دامداران است. این عمل نه تنها می‌تواند سلامت دام را به خطر بیاندازد، بلکه پیامدهای جدی برای کیفیت محصولات دامی و سلامت مصرف کنندگان نیز دارد.
در این مقاله، به بررسی مضرات استفاده از بستر طیور گوشتی در تغذیه دام‌ها و معرفی راهکارهای جایگزین سالم و ایمن می‌پردازیم.
مضرات استفاده از بستر طیور گوشتی در تغذیه دام
در ادامه به معرفی کامل مضرات استفاده از بستر طیور گوشتی در تغذیه دام می‌پردازیم تا دامداران با این خطرات آشنا شوند.
-
خطر انتقال بیماری‌ها
بستر طیور گوشتی حاوی مدفوع، ادرار و بقایای پرندگان است که می‌تواند حامل باکتری‌ها، ویروس‌ها و انگل‌های بیماری‌زا باشد. استفاده از این بستر در تغذیه دام، خطر انتقال بیماری‌های مشترک بین طیور و دام مانند سالمونلا، ای کولای و کمپیلوباکتر را افزایش می‌دهد. این بیماری‌ها نه تنها سلامت دام را تهدید می‌کنند، بلکه می‌توانند از طریق محصولات دامی به انسان نیز منتقل شوند.
-
تجمع مواد شیمیایی و فلزات سنگین
بستر طیور گوشتی اغلب حاوی باقی‌مانده‌های آنتی‌بیوتیک‌ها، ضدعفونی‌کننده‌ها و سایر مواد شیمیایی مورد استفاده در پرورش طیور است. همچنین، این بستر می‌تواند حاوی سطوح بالایی از فلزات سنگین مانند آرسنیک، سرب و کادمیوم باشد. مصرف بستر آلوده توسط دام‌ها می‌تواند منجر به تجمع این مواد سمی در بافت‌های آنها شود و سلامت دام و کیفیت محصولات دامی را به خطر بیاندازد.
-
کاهش عملکرد و بهره‌وری دام
تغذیه دام‌ها با بستر طیور گوشتی فراوری نشده، می‌تواند اثرات منفی بر سلامت دستگاه گوارش، جذب مواد مغذی و عملکرد کلی آنها داشته باشد. وجود عوامل بیماری‌زا، سموم و مواد غیرقابل هضم در بستر، می‌تواند باعث اختلالات گوارشی، کاهش رشد و افت تولید شیر و گوشت در دام‌ها شود. این امر نه تنها رفاه حیوانات را کاهش می‌دهد، بلکه هزینه‌های درمانی و خسارات اقتصادی برای دامداران را افزایش می‌دهد.
-
مشکلات زیست محیطی
استفاده گسترده از بستر طیور گوشتی در تغذیه دام، می‌تواند پیامدهای زیست محیطی نامطلوبی داشته باشد. دفع نامناسب این بستر می‌تواند باعث آلودگی خاک، آب‌های سطحی و زیرزمینی شود. همچنین، انتشار گازهای گلخانه‌ای و بوی نامطبوع ناشی از تجزیه این بستر، می‌تواند کیفیت هوا را کاهش دهد و مشکلات بهداشتی برای انسان و حیوانات ایجاد کند.
راهکارهای جایگزین بستر طیور گوشتی در تغذیه دام
ما در اینجا به بهترین راهکارها برای جایگزین بستر طیور گوشتی در تغذیه دام می‌پردازیم.
-
استفاده از خوراک‌های تجاری استاندارد
بهترین گزینه برای تغذیه سالم و ایمن دام‌ها، استفاده از خوراک‌های تجاری استاندارد و متوازن است. این خوراک‌ها با در نظر گرفتن نیازهای مغذی دام و تحت کنترل کیفیت دقیق تولید می‌شوند. استفاده از خوراک‌های استاندارد، خطرات ناشی از آلودگی‌های میکروبی و شیمیایی را به حداقل می‌رساند و عملکرد بهینه دام را تضمین می‌کند.
-
فراوری صحیح بستر طیور گوشتی
در صورت نیاز به استفاده از بستر طیور گوشتی، باید آن را به طور صحیح فراوری کرد تا خطرات بهداشتی را کاهش داد. روش‌هایی مانند کمپوست کردن، خشک کردن و حرارت دادن می‌توانند بار میکروبی بستر را کاهش دهند. با این حال، این روش‌ها باید تحت نظارت متخصصان و با رعایت استانداردهای ایمنی زیستی انجام شوند.
-
استفاده از منابع خوراکی جایگزین
دامداران می‌توانند از منابع خوراکی جایگزین سالم و پایدار استفاده کنند. محصولات فرعی کشاورزی مانند کاه غلات، سبوس برنج و تفاله چغندر قند، با فراوری مناسب، می‌توانند بخشی از جیره غذایی دام‌ها را تشکیل دهند. همچنین، کشت گیاهان علوفه‌ای مغذی و استفاده از مراتع طبیعی، گزینه‌های پایداری برای تامین علوفه دام‌ها هستند.
-
آموزش و آگاهی‌رسانی به دامداران
آموزش و آگاهی‌رسانی به دامداران در مورد خطرات استفاده از بستر طیور گوشتی فراوری نشده و اهمیت تغذیه سالم دام، نقش مهمی در تغییر رویه‌های نادرست دارد. مراکز ترویج کشاورزی، دامپزشکان و کارشناسان تغذیه دام می‌توانند با برگزاری کارگاه‌ها و ارائه توصیه‌های تخصصی، دامداران را در اتخاذ شیوه‌های بهینه تغذیه دام یاری کنند.
نتیجه گیری
استفاده از بستر طیور گوشتی فراوری نشده در تغذیه دام، یک عمل پرخطر با پیامدهای نامطلوب برای سلامت دام، کیفیت محصولات دامی و محیط زیست است. دامداران باید با آگاهی از مضرات این روش، به سمت استفاده از خوراک‌های استاندارد، فراوری صحیح بستر در صورت نیاز، و بهره‌گیری از منابع خوراکی جایگزین حرکت کنند. با اتخاذ رویکردهای علمی و مسئولانه در تغذیه دام، می‌توان گام‌های موثری در جهت بهبود سلامت دام، ارتقای کیفیت محصولات دامی و حفظ محیط زیست برداشت.
