علت بی حالی بره شیری

بی‌حالی در بره‌های شیری یک نشانه هشداردهنده جدی است که می‌تواند ناشی از عوامل مختلفی از جمله تغذیه نامناسب، عفونت‌های باکتریایی یا ویروسی، مشکلات انگلی، کمبودهای ویتامینی و معدنی، هیپوترمی و استرس باشد. شناسایی زودهنگام و اقدام به موقع برای تشخیص و درمان علت اصلی بی‌حالی، برای حفظ سلامت بره و جلوگیری از تلفات ضروری است. در این مقاله به بررسی جامع علت‌های اصلی بی‌حالی در بره‌های شیری، علائم همراه آن‌ها و راهکارهای پیشگیرانه و درمانی و انتخاب بهترین خوراک دام می‌پردازیم.

درک بی‌حالی در بره‌های شیری

بی‌حالی به وضعیتی اطلاق می‌شود که بره شیری انرژی و فعالیت معمول خود را از دست داده و تمایلی به حرکت، شیر خوردن یا پاسخ به محرک‌های محیطی نشان نمی‌دهد. تشخیص بی‌حالی از خواب‌آلودگی طبیعی بره بسیار مهم است؛ بره سالم حتی در خواب عمیق نیز با لمس یا صدا بیدار شده و واکنش نشان می‌دهد، در حالی که بره بی‌حال اغلب بی‌تفاوت می‌ماند یا پاسخ کندی دارد.

بره بی‌حال ممکن است سر خود را پایین نگه دارد، گوش‌هایش آویزان باشد، چشمانش نیمه‌باز یا فرورفته به نظر برسد و کمتر از حد معمول حرکت کند. اشتهای بره به شدت کاهش می‌یابد یا به طور کامل از بین می‌رود و تمایلی به مکیدن شیر مادر یا شیر جایگزین ندارد. برخی علائم هشداردهنده همراه با بی‌حالی که نیاز به توجه فوری دامدار دارند، شامل تب (افزایش دمای بدن)، لرزش، اسهال (با رنگ و قوام غیرعادی)، مشکلات تنفسی (مانند سرفه، عطسه یا تنفس دشوار)، تورم مفاصل یا بند ناف، و عدم هماهنگی در راه رفتن است. مشاهده هر یک از این علائم در کنار بی‌حالی بره، به معنای نیاز به مداخله فوری است.

مهم‌ترین دلایل بی‌حالی در بره‌های شیری

در ادامه به دلایل اصلی بی حالی بره شیری می‌پردازیم.

مشکلات تغذیه‌ای (پایه و اساس سلامت بره)

تغذیه نقش حیاتی در سلامت و رشد بره‌های شیری دارد. هرگونه نقص یا نارسایی در این زمینه می‌تواند به سرعت منجر به بی‌حالی و سایر مشکلات جدی شود.

مصرف ناکافی یا عدم مصرف آغوز

آغوز، اولین شیر مادر پس از زایمان، حاوی مقادیر بالایی از پادتن‌ها (آنتی‌بادی‌ها)، انرژی و مواد مغذی است که برای ایجاد ایمنی پسیو (انتقال ایمنی از مادر به بره) و تامین انرژی اولیه برای بره تازه متولد شده حیاتی است. عدم مصرف کافی آغوز در ساعات اولیه زندگی (به خصوص 6 تا 12 ساعت اول)، بره را در برابر بیماری‌ها و سرمازدگی (هیپوترمی) بسیار آسیب‌پذیر می‌کند. کمبود آغوز می‌تواند منجر به ضعف ایمنی، عدم توانایی در حفظ دمای بدن و گرسنگی شدید شود که همگی به بی‌حالی بره می‌انجامد. برای اطمینان از مصرف کافی آغوز، باید بره‌ها را پس از تولد به پستان مادر هدایت کرد و از مکیدن آن‌ها مطمئن شد. در صورت عدم تمایل میش یا ناتوانی بره، باید آغوز را دوشیده و با بطری یا سرنگ به بره خورانده شود.

ناکافی بودن شیر مادر

حتی پس از مصرف آغوز، ناکافی بودن شیر مادر یکی از دلایل شایع ضعف و بی‌حالی بره شیری است. ورم پستان میش، شیردهی کم میش به دلایل تغذیه‌ای یا بیماری، عدم تمایل میش به شیردهی (به دلیل تجربه نامطلوب زایمان اول یا درد)، یا مشکلات مکیدن در بره (مانند ضعیف بودن رفلکس مکیدن) می‌تواند باعث گرسنگی مزمن و در نتیجه ضعف بره شیرخوار و بی‌حالی آن شود. بره‌هایی که شیر کافی دریافت نمی‌کنند، به تدریج لاغر شده، رشدشان متوقف شده و بی‌حال به نظر می‌رسند. در این موارد، تامین شیر جایگزین با کیفیت یا استفاده از شیر میش‌های دیگر ضروری است.

پرخوری یا تغذیه نادرست با شیر جایگزین

باور غلطی وجود دارد که هرچه بره بیشتر شیر بخورد، بهتر است. اما پرخوری، به خصوص با شیر جایگزین نامناسب یا با دمای غلط، می‌تواند منجر به اسهال تغذیه‌ای (غیرعفونی) و دهیدراسیون (کم‌آبی) در بره شود. دمای شیر جایگزین باید حدود 37 تا 39 درجه سانتی‌گراد باشد. همچنین، غلظت صحیح پودر شیر در آب بسیار مهم است؛ شیر خیلی رقیق یا خیلی غلیظ می‌تواند مشکلات گوارشی ایجاد کند. اسهال ناشی از تغذیه نادرست، می‌تواند به سرعت بره را بی‌حال و نیازمند درمان فوری کند.

کمبود ویتامین‌ها و مواد معدنی (به ویژه سلنیم و ویتامین E)

کمبود برخی ویتامین‌ها و مواد معدنی، به ویژه سلنیم و ویتامین E، می‌تواند علت بی حالی بره شیری باشد. این دو ماده مغذی برای عملکرد صحیح عضلات ضروری هستند و کمبود آن‌ها منجر به بیماری «ماهیچه سفید» (White Muscle Disease) می‌شود. علائم این بیماری شامل سختی در حرکت، لنگش، ضعف بره شیرخوار و در موارد شدید، فلجی و مرگ است. این ضعف عضلانی باعث ناتوانی بره در مکیدن شیر و در نهایت بی‌حالی و سوءتغذیه می‌شود. پیشگیری از طریق تامین مکمل‌های مناسب برای میش‌های آبستن و بره‌ها حیاتی است به همین دلیل به شما پیشنهاد می‌شود از انواع مکمل ها مانند مکمل پروتئینی دام برای تامین نیازهای ضروری بدن دام نیز استفاده شود.

بیماری‌های عفونی و انگلی (تهدیدات اصلی)

عوامل بیماری‌زا، چه باکتریایی و چه ویروسی، از مهم‌ترین دلایل تلف شدن بره و بی‌حالی در آن‌ها هستند.

اسهال‌های عفونی (Scours)

اسهال بره شیری یکی از شایع‌ترین و کشنده‌ترین بیماری‌ها در بره‌های جوان است. این اسهال می‌تواند ناشی از عوامل باکتریایی، ویروسی یا انگلی باشد:

• عوامل باکتریایی: باکتری‌هایی مانند E. coli (اشریشیا کلی)، Salmonella (سالمونلا) و Clostridium perfringens (کلستریدیوم پرفرنژنس) می‌توانند باعث اسهال شدید در بره‌ها شوند. این باکتری‌ها سمومی تولید می‌کنند که به روده آسیب رسانده و منجر به از دست دادن شدید مایعات و الکترولیت‌ها، تب و لرزش می‌شوند. از دست دادن مایعات بدن، کم‌آبی و ضعف عمومی از دلایل اصلی بی‌حالی بره در این شرایط است.
• عوامل ویروسی: ویروس‌هایی مانند روتاویروس (Rotavirus) و کرونا ویروس (Coronavirus) نیز می‌توانند عامل اسهال بره شیری باشند. علائم آن‌ها شبیه به اسهال‌های باکتریایی است، اما معمولاً تب کمتری دارند. این ویروس‌ها به سلول‌های روده آسیب رسانده و جذب مواد مغذی را مختل می‌کنند.
• کوکسیدیوز (Coccidiosis): این بیماری انگلی ناشی از تک‌یاخته‌های کوکسیدیا است که به پوشش داخلی روده آسیب می‌رساند. کوکسیدیوز معمولاً باعث اسهال مزمن، بدبو و گاهی خونی می‌شود و در نتیجه لاغری و ضعف بره شیرخوار را به دنبال دارد که به بی‌حالی بره منجر می‌شود.

آنتروتوکسمی (بیماری پرخوری/قلوه نرمی)

آنتروتوکسمی، که به آن بیماری پرخوری یا قلوه نرمی نیز می‌گویند، توسط باکتری Clostridium perfringens تیپ C و D ایجاد می‌شود. این باکتری‌ها به طور طبیعی در روده دام وجود دارند، اما در شرایط خاص مانند تغییر ناگهانی جیره غذایی، مصرف بیش از حد شیر یا غلات (پرخوری)، یا استرس، به سرعت تکثیر یافته و سموم مهلکی تولید می‌کنند. این سموم باعث التهاب شدید روده، افزایش نفوذپذیری عروق و جذب سموم به جریان خون می‌شوند. آنتروتوکسمی می‌تواند منجر به مرگ ناگهانی، تشنج، زمین‌گیری و بی‌حالی شدید در بره‌ها شود.

آنتروتوکسمی یک بیماری باکتریایی کشنده است که در اثر تولید سموم توسط باکتری کلستریدیوم پرفرنژنس در روده بره‌ها، به خصوص پس از پرخوری یا تغییر جیره ناگهانی، رخ می‌دهد و می‌تواند منجر به مرگ سریع شود.

ذات الریه (Pneumonia)

ذات الریه بره شیری، التهاب ریه‌ها است که می‌تواند ناشی از عوامل باکتریایی (مانند Pasteurella hemolytica یا Mycoplasma) یا ویروسی باشد. علائم اصلی شامل تب، سرفه، سختی در تنفس، ترشحات بینی و چشم، و عدم توانایی در شیر خوردن است. بره‌های مبتلا به ذات الریه اغلب نحیف، بی‌حال و پژمرده به نظر می‌رسند. تهویه نامناسب، رطوبت بالا و سرما از عوامل محیطی موثر در بروز این بیماری هستند.

عفونت بند ناف (Navel Ill / Omphalitis)

عفونت بند ناف (Navel Ill) در بره‌های تازه متولد شده، نتیجه ورود باکتری‌ها از طریق بند ناف به بدن بره است، به خصوص اگر بهداشت محیط زایمان رعایت نشده باشد و بند ناف ضدعفونی نشود. این عفونت می‌تواند به صورت موضعی در بند ناف باعث تورم، درد و ترشح شود، یا به صورت سیستمیک به مفاصل (آرتریت چرکی)، کبد یا سایر اندام‌ها سرایت کند. علائم عمومی عفونت بند ناف شامل تب، لنگش (در صورت درگیری مفاصل)، بی‌حالی و عدم تمایل به شیر خوردن است.

عفونت‌های انگلی دستگاه گوارش

انگل‌های داخلی دستگاه گوارش مانند نماتودها (کرم‌های گرد) و تنیا (کرم‌های نواری) می‌توانند به ویژه در بره‌هایی که در معرض مراتع آلوده قرار می‌گیرند، باعث بی‌حالی شوند. این انگل‌ها با تغذیه از خون بره (مانند همونکوس)، یا ایجاد سوءجذب مواد مغذی، منجر به کم‌خونی، لاغری پیش‌رونده، اسهال و ضعف عمومی می‌شوند که همگی به بی‌حالی بره می‌انجامد. کنترل انگل‌ها از طریق برنامه‌های منظم انگل‌زدایی برای میش‌ها و بره‌ها ضروری است.

طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR)

طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) یک بیماری ویروسی بسیار واگیردار و کشنده است که گوسفند و بز را درگیر می‌کند. علائم بالینی آن شامل تب بالا، ترشحات آبکی از چشم و بینی (که سپس چرکی می‌شود)، زخم‌های دهانی (به خصوص روی لثه‌ها و زبان)، سرفه، تنگی نفس و اسهال بدبو است. این بیماری به سرعت پیشرفت کرده و به بی‌حالی شدید، لاغری مفرط و در نهایت مرگ منجر می‌شود. واکسیناسیون میش‌های آبستن و بره‌ها علیه PPR نقش مهمی در پیشگیری از این بیماری دارد.

عوامل محیطی و مدیریتی

شرایط محیطی نامناسب و مدیریت ضعیف نیز می‌توانند از دلایل ضعف بره شیرخوار و بی‌حالی آن باشند.

استرس

استرس به هر عاملی گفته می‌شود که بر سلامت و راحتی بره تأثیر منفی بگذارد. منابع استرس برای بره شامل حمل و نقل، واکسیناسیون، جداسازی از مادر، تراکم بیش از حد در جایگاه، تغییرات ناگهانی دما و حتی جدال با سایر بره‌ها برای شیر خوردن است. استرس می‌تواند سیستم ایمنی بره را تضعیف کرده و آن را مستعد ابتلا به بیماری‌های مختلف (به خصوص عفونت‌های تنفسی و گوارشی) کند که در نهایت به بی‌حالی منجر می‌شود.

دمای نامناسب محیط

• هیپوترمی (سرمازدگی): بره‌های تازه متولد شده به خصوص در ساعات اولیه زندگی، به دلیل عدم توانایی در تنظیم دمای بدن و خیس بودن از مایعات زایمان، بسیار مستعد سرمازدگی هستند. هیپوترمی علت شایع بی‌حالی و مرگ در بره‌های نوزاد است. بره سرمازده بی‌حال، سرد و بی‌رمق است و تمایلی به شیر خوردن ندارد. گرم کردن فوری بره با پتو، لامپ حرارتی یا بطری آب گرم ضروری است.
• گرمازدگی: در مناطق گرمسیر یا در فصل تابستان، گرمای بیش از حد نیز می‌تواند باعث بی‌حالی در بره‌ها شود. علائم گرمازدگی شامل تنفس سریع و سطحی، بی‌قراری، جستجوی سایه و در نهایت ضعف و بی‌حالی است. فراهم کردن تهویه مناسب، آب تازه و سایه برای بره‌ها در آب و هوای گرم اهمیت زیادی دارد.

ما در مقاله نحوه نگهداری از گوسفندان در فصل گرما به تمام نکات مهم برای جلوگیری از گرمازدگی و کمبود تغذیه در گوسفندان اشاره کرده‌ایم.

بهداشت نامناسب جایگاه

بهداشت محیطی جایگاه بره‌ها و میش‌ها، نقش کلیدی در پیشگیری از بیماری‌ها دارد. بستر کثیف و مرطوب، تجمع مدفوع و ادرار، و تهویه نامناسب، محیطی ایده‌آل برای رشد و انتشار عوامل بیماری‌زا (باکتری‌ها، ویروس‌ها، انگل‌ها) فراهم می‌کنند. بره‌هایی که در چنین محیطی نگهداری می‌شوند، بیشتر در معرض ابتلا به اسهال بره شیری، عفونت بند ناف، ذات الریه بره و سایر بیماری‌ها قرار می‌گیرند که نتیجه آن ضعف بره شیرخوار و بی‌حالی گسترده در گله است.

اقدامات تشخیصی و درمانی اولیه در مواجهه با بی‌حالی بره

دامداران باید توانایی تشخیص زودهنگام بی‌حالی و اقدامات اولیه را داشته باشند. در صورت مشاهده بی‌حالی در بره، می‌توانند از یک چک لیست ساده برای بررسی وضعیت عمومی بره استفاده کنند:

• دمای بدن: با دماسنج دامپزشکی (38.5 تا 39.5 درجه سانتی‌گراد طبیعی است).
• تعداد تنفس و ضربان قلب: افزایش یا کاهش غیرعادی نشان‌دهنده مشکل است.
• رنگ مخاطات: لثه‌ها و مخاط چشم باید صورتی روشن باشند. رنگ‌پریدگی نشان‌دهنده کم‌خونی یا شوک است.
• وضعیت اشتها: آیا بره تمایلی به شیر خوردن دارد؟ آیا کم شدن شیر خوردن بره محسوس است؟
• مدفوع و ادرار: وجود اسهال (رنگ، قوام، بو، خون) یا مشکلات ادراری.
• وضعیت عمومی: لرزش، لنگش، تورم، زخم، ترشحات غیرعادی.

اقدامات حمایتی فوری

پس از مشاهده بی‌حالی و بررسی علائم، اقدامات حمایتی اولیه می‌تواند جان بره را نجات دهد:

1. گرم کردن بره: اگر بره سرد و بی‌حال است (هیپوترمی)، آن را با پتو بپوشانید، زیر لامپ حرارتی قرار دهید یا از بطری‌های آب گرم پیچیده شده در پارچه استفاده کنید.
2. تامین مایعات و الکترولیت‌ها: دهیدراسیون می‌تواند به سرعت بره را از پا درآورد. در صورت هوشیاری بره، محلول‌های الکترولیت خوراکی (مخصوص دام) را با بطری به آرامی به او بخورانید. در موارد شدید، دامپزشک ممکن است تزریق مایعات زیرجلدی یا وریدی را توصیه کند.
3. تغذیه حمایتی: پس از گرم شدن بره، سعی کنید شیر گرم و مقوی (شیر مادر یا جایگزین با کیفیت) را به مقدار کم و به دفعات بیشتر به او بدهید. اگر بره توانایی مکیدن ندارد، از سرنگ یا لوله معدی (فیدینگ تیوب) استفاده کنید، اما حتماً با راهنمایی دامپزشک.

چه زمانی باید با دامپزشک تماس گرفت؟

در برخی شرایط، مداخله دامپزشک کاملاً ضروری است. اگر علائم هشداردهنده زیر را مشاهده کردید، فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید:

• تب بالا یا پایین غیرعادی.
• اسهال شدید، خونی یا بدبو.
• مشکلات تنفسی شدید (سرفه مداوم، تنگی نفس).
• تشنج یا عدم تعادل.
• تورم شدید بند ناف یا مفاصل.
• عدم پاسخ به اقدامات حمایتی اولیه.
• وجود چندین بره بی‌حال در گله که نشان‌دهنده شیوع بیماری است.

دامپزشک با معاینه بالینی دقیق، و در صورت لزوم، انجام آزمایشات خون، مدفوع و سایر نمونه‌برداری‌ها، می‌تواند علت دقیق بی‌حالی را تشخیص داده و درمان مناسب (مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، ضدانگل‌ها، داروهای ضد التهاب یا ویتامین‌ها) را تجویز کند. تشخیص دقیق کلید درمان موفق و پیشگیری از تلفات بیشتر است.

راهکارهای پیشگیری از بی‌حالی در بره‌های شیری (کلید موفقیت دامدار)

پیشگیری همواره بهتر و مقرون به صرفه‌تر از درمان است. با رعایت اصول صحیح مدیریت، می‌توان تا حد زیادی از بروز بی‌حالی و بیماری در بره‌های شیری جلوگیری کرد:

مدیریت صحیح تغذیه میش‌های آبستن و شیرده

تغذیه متعادل و کافی میش‌های مادر، به ویژه در دو ماه آخر آبستنی و در دوران شیردهی، بسیار اهمیت دارد. جیره غذایی باید شامل پروتئین، انرژی، ویتامین‌ها (به خصوص ویتامین A، D، E) و مواد معدنی (مانند سلنیم، مس، روی) باشد. تغذیه مناسب مادر، سلامت جنین و تولید آغوز و شیر کافی را تضمین می‌کند و از سندروم بره ضعیف جلوگیری می‌کند. مصرف مکمل‌های خوراکی یا تزریقی در صورت نیاز و با مشورت دامپزشک، می‌تواند کمک‌کننده باشد.

مدیریت جامع آغوز

همانطور که پیش‌تر اشاره شد، آغوز اولین و مهم‌ترین واکسن طبیعی برای بره است. اطمینان از دریافت آغوز کافی در ساعات اولیه زندگی بره (حداقل 50 میلی‌لیتر به ازای هر کیلوگرم وزن بدن در 6 ساعت اول)، حیاتی است. در صورت ناتوانی بره در مکیدن، میش‌‌های چند قلو زا یا میش‌هایی که آغوز کافی ندارند، باید آغوز را دوشیده و با بطری به بره خورانده شود. نگهداری بانک آغوز از میش‌های سالم یا استفاده از پودر آغوز جایگزین نیز می‌تواند راهگشا باشد.

بهداشت جایگاه و محیط بره‌زایی

حفظ بهداشت جایگاه از مهم‌ترین نکات نگهداری بره شیری است. بستر بره‌زایی باید همیشه تمیز، خشک و عاری از آلودگی باشد. ضدعفونی منظم جایگاه، ابزار و تجهیزات (مانند سطل‌های شیر و وسایل ضدعفونی بند ناف) ضروری است. بلافاصله پس از تولد، بند ناف بره باید با محلول ضدعفونی‌کننده (مانند تنتور ید 7% یا بتادین) ضدعفونی شود تا از عفونت بند ناف بره جلوگیری شود. کاهش رطوبت و تراکم دام در جایگاه نیز به کنترل شیوع بیماری‌ها کمک می‌کند.

برنامه‌ریزی واکسیناسیون

واکسیناسیون یکی از موثرترین راهکارها برای پیشگیری از بیماری های بره است. برنامه واکسیناسیون میش‌های مادر و بره‌ها باید با مشورت دامپزشک و بر اساس شرایط اپیدمیولوژیک منطقه و گله تنظیم شود. واکسیناسیون میش آبستن علیه بیماری‌های کلستریدیایی (مانند آنتروتوکسمی) و طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR)، ایمنی مادری را از طریق آغوز به بره‌ها منتقل می‌کند و آن‌ها را در برابر بیماری‌های کشنده محافظت می‌نماید.

بره‌های جوان نیز باید در سنین مناسب (معمولاً از 3 هفتگی به بعد) و پس از کاهش ایمنی مادری، واکسن‌های لازم را دریافت کنند. واکسن‌هایی مانند واکسن‌های ضد اسهال باکتریایی، آنتروتوکسمی بره و ذات الریه بره می‌توانند نقش مهمی در کاهش تلفات و پیشگیری از بی‌حالی بره داشته باشند.

کنترل انگل‌ها

برنامه منظم انگل‌زدایی برای میش‌ها (به خصوص 2 تا 4 هفته قبل از زایمان) و بره‌ها (بر اساس نوع انگل و میزان آلودگی) با داروهای ضدانگل موثر، از اهمیت زیادی برخوردار است. انگل‌زدایی میش‌ها قبل از زایمان به کاهش بار انگلی در محیط و در نتیجه کاهش انتقال انگل به بره‌های تازه متولد شده کمک می‌کند. آزمایش مدفوع و مشورت با دامپزشک برای انتخاب داروی مناسب و زمان‌بندی صحیح انگل‌زدایی ضروری است.

مدیریت استرس

کاهش عوامل استرس‌زا در محیط بره‌ها از نکات نگهداری بره شیری است. فراهم کردن فضای کافی، تهویه مناسب، دمای ثابت و قابل تحمل، و جلوگیری از تغییرات ناگهانی در محیط، می‌تواند به کاهش استرس و تقویت سیستم ایمنی بره‌ها کمک کند. جداسازی بره‌ها برای وزن‌کشی یا واکسیناسیون باید با حداقل استرس ممکن انجام شود.

جدا‌سازی بره‌های بیمار

شناسایی زودهنگام و جداسازی بره‌های بی‌حال یا بیمار از گله، برای جلوگیری از شیوع بیماری به سایر بره‌ها بسیار مهم است. بره‌های بیمار باید در فضایی جداگانه و بهداشتی نگهداری شوند و درمان‌های لازم برای آن‌ها انجام گیرد. پس از بهبودی، باید مدتی تحت نظر باشند و سپس با رعایت بهداشت کامل به گله بازگردانده شوند.

نتیجه‌گیری

بی‌حالی بره شیری یک زنگ خطر جدی است که نشان‌دهنده وجود یک مشکل اساسی در سلامت این دام‌های جوان و آسیب‌پذیر است. علت بی حالی بره شیری می‌تواند ریشه‌های متعددی داشته باشد، از مشکلات تغذیه‌ای و کمبود آغوز گرفته تا بیماری‌های عفونی کشنده مانند اسهال، آنتروتوکسمی، ذات الریه و طاعون نشخوارکنندگان کوچک، و همچنین عوامل محیطی و مدیریتی نامناسب. تشخیص زودهنگام علائم بیماری در بره، انجام اقدامات حمایتی اولیه و مهم‌تر از آن، رعایت اصول پیشگیرانه، کلید موفقیت در پرورش بره‌های سالم و کاهش تلفات است. مدیریت صحیح تغذیه میش‌های آبستن، اطمینان از دریافت آغوز کافی، حفظ بهداشت محیط زایمان و جایگاه نگهداری، اجرای برنامه واکسیناسیون میش آبستن و بره‌ها، و کنترل دقیق انگل‌ها، همگی ارکان اصلی یک گله سالم و بهره‌ور هستند. همیشه به یاد داشته باشید که مشاوره و همکاری نزدیک با دامپزشک، می‌تواند به شما در مدیریت موثر سلامت بره‌ها و افزایش بهره‌وری دامداری کمک شایانی کند.

سوالات متداول

آیا تغییر جیره غذایی میش شیرده می‌تواند مستقیماً باعث بی‌حالی و اسهال در بره شیری شود؟

بله، تغییرات ناگهانی یا نامناسب در جیره غذایی میش شیرده می‌تواند کیفیت و کمیت شیر را تحت تأثیر قرار داده و منجر به مشکلات گوارشی در بره شیری شود. این تغییرات می‌توانند ترکیب شیر را عوض کرده و باعث اسهال تغذیه‌ای در بره شوند که به نوبه خود منجر به بی‌حالی و ضعف بره شیرخوار می‌شود.

بهترین روش برای گرم کردن یک بره شیری که دچار هیپوترمی (سرمازدگی) شده، بدون آسیب رساندن به آن چیست؟

بهترین روش گرم کردن تدریجی و ایمن است. بره را فوراً به محیطی گرم و خشک منتقل کنید. می‌توانید از حوله‌های گرم، پتو، لامپ حرارتی با فاصله مناسب، یا حمام آب گرم (حدود 37 درجه سانتی‌گراد) برای مدت کوتاه استفاده کنید. پس از گرم شدن، شیر گرم (ترجیحاً آغوز) را به مقدار کم و به دفعات به او بخورانید.

آیا استفاده از پروبیوتیک‌ها می‌تواند در پیشگیری یا درمان بی‌حالی ناشی از مشکلات گوارشی در بره‌های شیری موثر باشد؟

بله، پروبیوتیک‌ها (باکتری‌های مفید) می‌توانند با بهبود تعادل میکروبی دستگاه گوارش و تقویت سیستم ایمنی، در پیشگیری و کمک به درمان بی‌حالی ناشی از اسهال بره شیری و سایر مشکلات گوارشی موثر باشند. این مکمل‌ها به خصوص پس از درمان با آنتی‌بیوتیک‌ها، برای بازگرداندن فلور طبیعی روده مفید هستند.

در چه صورت بی‌حالی در بره شیری نشانه یک بیماری مشترک بین انسان و دام (زئونوز) است که نیاز به اقدامات بهداشتی خاصی دارد؟

برخی بیماری‌هایی که می‌توانند علت بی حالی بره شیری باشند، مانند سالمونلوز (ناشی از باکتری سالمونلا) یا طاعون نشخوارکنندگان کوچک (PPR) در صورت تماس نزدیک، می‌توانند به انسان نیز منتقل شوند. در صورت مشکوک بودن به این بیماری‌ها، بهداشت فردی (شستشوی دست‌ها، استفاده از دستکش) و مشورت فوری با دامپزشک برای تشخیص و کنترل بیماری ضروری است.

علائم اولیه کمبود سلنیم در بره‌های شیری، قبل از بروز بی‌حالی شدید، چه مواردی هستند؟

قبل از بی‌حالی شدید ناشی از کمبود سلنیم (بیماری ماهیچه سفید)، ممکن است بره علائم ظریفتری مانند ضعف عضلانی خفیف، دشواری در ایستادن، راه رفتن سفت و با لنگش‌های نامشخص، و عدم توانایی کامل در کشش و انعطاف‌پذیری عضلات را نشان دهد. بره ممکن است هنگام حرکت خسته شده و تمایل به دراز کشیدن داشته باشد.