کود مرغی که از فضولات مرغ و بستر آنها (شامل پوشال، کاه و …) به دست میآید، به عنوان یکی از غنیترین کودهای آلی شناخته میشود. این ماده با ارزش، حاوی مقادیر قابل توجهی از عناصر غذایی ماکرو و میکرو است که برای تغذیه دامها ضروری هستند.
این کود به دلیل داشتن مقادیر بالای مواد مغذی به ویژه ازت، فسفر و پتاسیم، میتواند به عنوان یک خوراک دام و مکمل غذایی مناسب برای دامها مورد استفاده قرار گیرد. استفاده از این کود میتواند به بهبود رشد دامهای جوان، افزایش تولید شیر و گوشت، و تقویت سیستم ایمنی آنها کمک کند.
در این محتوا می خوانید:
Toggleترکیبات اصلی کود مرغی
- نیتروژن (N): نیتروژن یکی از عناصر اصلی و حیاتی برای رشد دامها است. این عنصر در ساخت پروتئینها، اسیدهای آمینه و سایر ترکیبات آلی مهم نقش دارد. این کود با داشتن مقدار قابل توجهی نیتروژن، میتواند به تأمین نیاز این عنصر در دامها کمک کند.
- فسفر (P): فسفر نیز یکی دیگر از عناصر ضروری برای رشد و نمو دامها است. این عنصر در فرآیندهای تولید انرژی، ساخت DNA و RNA و سایر واکنشهای بیوشیمیایی مهم نقش دارد. وجود فسفر در این کود، میتواند به بهبود رشد استخوانها و افزایش تولید شیر و گوشت در دامها کمک کند.
- پتاسیم (K): پتاسیم به عنوان یک عنصر تنظیم کننده، در بسیاری از فرآیندهای فیزیولوژیکی دامها نقش دارد. این عنصر در عملکرد عضلات، اعصاب و قلب نقش دارد.
- سایر عناصر غذایی: علاوه بر عناصر ماکرو، کود مرغی حاوی مقادیر قابل توجهی از عناصر میکرو مانند آهن، روی، منگنز، مس و … نیز میباشد که هر کدام نقش مهمی در رشد و سلامت دامها ایفا میکنند.
استفاده از خوراک دام ارزان میتواند تمام نیازهای دام رو به طور کامل برطرف کند و همچنین مقرون به صرفه باشد. خوراک دام ارزان از کود مرغی فرآوری شده تهیه شده است و برای پرواربندی دام یک گزینه عالی میبباشد.
انواع کود مرغی
کود مرغی بسته به نوع مرغ (گوشتی یا تخمگذار)، تغذیه مرغ، نوع بستر و شرایط نگهداری میتواند ترکیبات متفاوتی داشته باشد. به طور کلی، این کود را میتوان به دو دسته زیر تقسیم کرد:
1- کود مرغی خام
این نوع کود، مستقیما از مرغداریها جمعآوری شده و بدون هیچ فرآوری خاصی مورد استفاده قرار میگیرد. کود مرغی خام ممکن است حاوی عوامل بیماریزا، تخم حشرات و … باشد و به همین دلیل استفاده از آن برای دامها توصیه نمیشود.
2- کود مرغی فرآوری شده
برای استفاده از کود مرغی در تغذیه دامها، لازم است ابتدا آن را فرآوری کرد تا عوامل بیماریزا و سایر آلایندهها از بین بروند. فرآوری کود مرغی میتواند شامل روشهای مختلفی مانند کمپوست کردن، خشک کردن، و … باشد.
فواید کود مرغی برای دام
این کود به عنوان یک منبع غنی از مواد مغذی، فواید متعددی برای دامها دارد که در ادامه به برخی از آنها اشاره میکنیم:
- تأمین مواد مغذی ضروری: این کود حاوی مقادیر قابل توجهی از عناصر غذایی ماکرو و میکرو است که برای رشد، تولید مثل و سلامت عمومی دامها ضروری هستند. این عناصر شامل نیتروژن، فسفر، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، آهن، روی، منگنز، مس و … میباشند.
- بهبود رشد و افزایش تولید: استفاده از این کود در جیره غذایی دامها میتواند به بهبود رشد آنها، به ویژه در دامهای جوان، کمک کند. همچنین، این ماده میتواند باعث افزایش تولید شیر در دامهای شیری و افزایش وزن در دامهای گوشتی شود.
- تقویت سیستم ایمنی: مواد مغذی موجود در کود مرغی میتوانند به تقویت سیستم ایمنی دامها کمک کنند و آنها را در برابر بیماریها مقاومتر سازند.
- کاهش هزینههای تغذیه: این کود میتواند به عنوان یک منبع ارزان و در دسترس از مواد مغذی برای دامها مورد استفاده قرار گیرد و به کاهش هزینههای تغذیه کمک کند.
بهتر است بدانید فواید ذکر شده برای کود مرغی زمانی حاصل میشود که این ماده به درستی فرآوری و به مقدار مناسب در جیره غذایی دامها استفاده شود. استفاده از کود مرغی خام و یا استفاده بیش از حد از آن میتواند عوارض جانبی داشته باشد که در بخش بعدی به آنها اشاره میکنیم.
مضرات کود مرغی برای دام
در کنار فواید بسیار زیاد این کود، در صورت استفاده نادرست، این ماده میتواند برای دامها مضر باشد. در ادامه به برخی از مضرات احتمالی کود مرغی برای دامها اشاره میکنیم:
- وجود عوامل بیماریزا: این کود اگر خام و فرآوری نشده باشد، میتواند حاوی عوامل بیماریزای مختلفی مانند باکتریها (مانند سالمونلا و ایکلای)، ویروسها، انگلها و قارچها باشد. این عوامل بیماریزا در صورت ورود به بدن دامها میتوانند باعث بروز بیماریهای مختلفی شوند.
- مسمومیت: این کود حاوی مقدار زیادی اوره و آمونیاک است که در صورت مصرف بیش از حد میتواند باعث مسمومیت دامها شود. علائم مسمومیت با کود مرغی شامل بیاشتهایی، اسهال، ضعف و در موارد شدیدتر، مرگ دام میباشد.
- مشکلات تنفسی: گرد و غبار موجود در این کود میتواند باعث تحریک دستگاه تنفسی دامها و بروز مشکلاتی مانند سرفه، تنگی نفس و التهاب ریهها شود.
- عدم تعادل مواد مغذی: استفاده بیش از حد از این کود میتواند باعث عدم تعادل مواد مغذی در جیره غذایی دامها شود و مشکلاتی مانند کمبود برخی از مواد معدنی و ویتامینها را به دنبال داشته باشد. اما استفاده از خوراک دام پروماک به دلیل وجود انواع ویتامین ها دو مواد مغذی، یک گزینه عالی برای تقویت سسیتم ایمنی بدن دام و تامین نیازهای روزانه آنها میشود.
- آلودگی محیط زیست: در صورت عدم مدیریت صحیح، این کود میتواند باعث آلودگی محیط زیست، به ویژه آلودگی آبهای زیرزمینی و سطحی شود.
برای جلوگیری از بروز مشکلات ذکر شده، لازم است که این کود قبل از استفاده برای دامها به طور کامل فرآوری شود و به مقدار مناسب در جیره غذایی آنها قرار گیرد. همچنین، رعایت نکات بهداشتی در هنگام نگهداری و استفاده از کود مرغی ضروری است.
نحوه استفاده از کود مرغی برای دام
برای بهرهمندی از فواید کود مرغی و جلوگیری از مضرات آن، لازم است که این ماده به درستی فرآوری و به مقدار مناسب در جیره غذایی دامها استفاده شود. در ادامه به مراحل و نکات مهم در استفاده از این کود برای دامها اشاره میکنیم:
1- فرآوری کود مرغی
- کمپوست کردن: کمپوست کردن کود مرغی یکی از بهترین روشها برای از بین بردن عوامل بیماریزا و کاهش بوی نامطبوع آن است. در این روش، این کود با مواد آلی دیگر مانند کاه، پوشال و … مخلوط شده و به مدت چند هفته در شرایط خاصی قرار میگیرد تا تجزیه شود.
- خشک کردن: خشک کردن کود مرغی میتواند به کاهش رطوبت و جلوگیری از رشد عوامل بیماریزا کمک کند. برای خشک کردن این کود میتوان از روشهای مختلفی مانند خشک کردن در آفتاب، استفاده از دستگاههای خشک کن و … استفاده کرد.
- سایر روشها: روشهای دیگری مانند تخمیر، سیلو کردن و … نیز برای فرآوری این کود وجود دارند که بسته به شرایط و امکانات میتوان از آنها استفاده کرد.
2- تعیین مقدار مناسب کود مرغی
مقدار مصرف این کود برای دامها باید با توجه به نوع دام، سن، وزن، وضعیت فیزیولوژیکی (مانند شیردهی، آبستنی و …) و سایر عوامل تعیین شود.
به طور کلی، استفاده از مقدار زیاد این کود میتواند باعث بروز مشکلات گوارشی و مسمومیت در دامها شود.
برای تعیین مقدار مناسب این کود در جیره غذایی دامها، بهتر است با یک متخصص تغذیه دام مشورت شود.
3- نحوه مصرف کود مرغی
این کود فرآوری شده را میتوان به صورت مخلوط با سایر خوراکها به دامها داد.
برای جلوگیری از بروز مشکلات تنفسی، بهتر است کود مرغی به صورت مرطوب به دامها داده شود.
در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی در دامها پس از مصرف این کود، فورا به دامپزشک مراجعه شود.
نکات مهم درباره نحوه مصرف کود مرغی
1- قبل از استفاده از کود مرغی برای دامها، حتما از فرآوری کامل آن اطمینان حاصل کنید.
2- از کود مرغی خام و فرآوری نشده برای تغذیه دامها استفاده نکنید.
3- مقدار مصرف این کود برای دامها را رعایت کنید و در صورت لزوم با متخصص تغذیه دام مشورت کنید.
4- در صورت بروز هرگونه مشکل در دامها پس از مصرف کود مرغی، فورا به دامپزشک مراجعه کنید.
نکات مهم در استفاده از کود مرغی برای دام
استفاده از این کود برای دام، نیازمند رعایت نکات مهمی است تا از بروز هرگونه مشکل برای دامها جلوگیری شود. در ادامه به برخی از این نکات اشاره میکنیم:
1- مشاوره با متخصص تغذیه دام: قبل از استفاده از این کود برای دامها، حتما با یک متخصص تغذیه دام مشورت کنید. متخصص تغذیه با توجه به نوع دام، سن، وزن، وضعیت فیزیولوژیکی و سایر عوامل، مقدار مناسب کود مرغی در جیره غذایی دامها را تعیین میکند.
2- فرآوری کامل کود مرغی: از فرآوری کامل این کود قبل از استفاده برای دامها اطمینان حاصل کنید. فرآوری کود مرغی به منظور از بین بردن عوامل بیماریزا و کاهش بوی نامطبوع آن انجام میشود.
3- رعایت مقدار مصرف: مقدار مصرف این کود برای دامها را دقیقا رعایت کنید. استفاده بیش از حد از کود مرغی میتواند باعث مسمومیت و سایر مشکلات گوارشی در دامها شود.
4- نظارت بر سلامت دامها: پس از مصرف کود مرغی، به طور مرتب سلامت دامها را بررسی کنید و در صورت مشاهده هرگونه علائم غیر طبیعی، فورا به دامپزشک مراجعه کنید.
5- جایگزینی تدریجی: در صورت تصمیم به استفاده از این نوع کود در جیره غذایی دامها، این ماده را به تدریج به جیره آنها اضافه کنید تا از بروز هرگونه مشکل گوارشی جلوگیری شود.
6- استفاده از کود مرغی با کیفیت: از کود مرغی با کیفیت و مرغوب برای تغذیه دامها استفاده کنید. کود مرغی با کیفیت، حاوی مقدار مناسبی از مواد مغذی و کمترین میزان آلایندهها است.
7- نگهداری صحیح: این کود را در محل خشک و خنک نگهداری کنید تا از فساد و آلودگی آن جلوگیری شود.
با رعایت نکات ذکر شده در این مقاله، میتوانید از فواید این کود برای دامها بهرهمند شوید و از بروز هرگونه مشکل برای آنها جلوگیری کنید.
امیدواریم که این مقاله برای شما مفید بوده باشد. در صورت وجود هرگونه سوال یا ابهام، میتوانید آن را با ما در میان بگذارید.