مهمترین کاری که برای تامین نیازهای غذایی گوسفندان باید انجام دهید، تهیه خوراکی برای آنها با مواد مغذی با کیفیت است. گوسفندان نیز همانند سایر دام‌ها نیازهای غذایی متفاوتی دارند که با توجه به سن، نژاد و جنسیت و همچنین مرحله پرورش تامین می‌شوند. خوراک دام برای گوسفند و کیفیت آن برای دریافت گوشت با کیفیت و سلامت خود دام‌ها بسیار مهم و حیاتی است. بهترین خوراک دام گوسفند علوفه‌های سبز تازه، ریشه و غده محصولات، اضافه‌های محصولات کشاورزی و کارخانجات صنایع تبدیلی کشاورزی می‌باشند. علوفه‌های سبز با توجه به داشتن حجم بالایی از فیبر برای تغذیه گوسفندان بسیار مناسب است.
انواع خوراک دام گوسفند
خوراک دام گوسفند انواع مختلفی دارد که به نوع دام (پرواربندی یا دشتی) بستگی دارد. در ادامه با انواع خوراک دام آشنا شوید:
علوفه
علوفه به تمامی خوراک دام پرحجم و گاهی از جمله یونجه و علوفه باغ‌ها گفته می‌شود که دارای ارزش غذایی بالا و بسیار خوش خوراک می‌باشد که هضم بسیار راحتی برای دام دارد.
یونجه
رایج‌ترین نوع علوفه، یونجه است که سرشار از پروتئین و کلسیم بالا می‌باشد. یونجه را در برنامه غذایی گوسفند و دیگر دام‌ها قرار می‌دهند به این دلیل که ارزش غذایی بسیار بالایی دارد.
کاه
کاه، جزء دومین خوراک گوسفندان است و به دلیل داشتن ارزش غذایی بالا، به میزان مشخص و کنترل شده در جیره غذایی دام قرار می‌گیرد. برخی از متخصصین تغذیه بر این باورند که بهتر است کاه را بعد از خوراکی‌های دیگر به دام‌ها داده شود.
علف باغ
علف‌های باغ جزء آن دسته مواد غذایی در تغذیه گاوهای شیری و پرواری قرار می‌گیرند که دارای رشته‌های بلندی هستند که باعث شده تا نشخوار دام افزایش یابد و با خوردن آنها شیری پر چرب تهیه شود.
خوراک کنسانتره
خوراک کنسانتره در جیره غذایی گوسفندان قرار دارد که در مناطق روستایی که قادر به جداسازی بره، کیش و گوسفند پرواری نیستند نیز تولید می‌شود. ذرت، خرما، ملاس و … موادی هستند که کنسانتره از آنها تهیه می‌شود که برای گوسفندان از سه ماهگی قابل استفاده می‌باشد.
خوراک دام ارزان
امروزه به دلیل افزایش تقاضا برای محصولات دامی اعم از شیر، ماست، گوشت و … و کمبود مواد غذایی مورد دسترس دامدارن، استفاده از خوراک دام ارزان رایج شده است. خوراک دام ارزان پروماک بهترین نوع تغذیه برای دام با خواص شگفت انگیز است که علاوه بر اقتصادی بودن، باعث تقویت دام، وزن گیری دام و حفظ سلامت عمومی بدن دام نیز می‌شود. کافیست یک بار امتحان کنید.
کنجاله
کنجاله به اضافه مواد جامدی که بعد از روغن کشی دانه‌های روغنی به دست می‌آید، گفته می‌شود. این اضافه‌ها شامل کنجد، آفتاب‌گردان، هسته زیتون، سویا و کرچک است که به صورت فشرده و یا کوفته شده موجود می‌باشد.
جیره غذایی همان مقدار غذای مورد نیاز دام در 24 ساعت روزانه است که باعث می‌شود گوسفندان به فعالیت خود ادامه داده و شیر با کیفیت تولید کنند. جیره غذایی متعادل ترکیب چند ماده خوراکی است که اندازه درستی از انرژی و مواد مغذی متفاوتی دارد و به میزان کافی در اختیار دام ها قرار می‌گیرد. از طرفی با دریافت جیره غذایی تمامی احتیاجات از جمله انرژی، پروتئین، مواد معدنی و مواد مغذی را در این 24 ساعت برای دام‌ها تامین می‌کنند.
استفاده از مکمل پروتئینی دام پروماک تمام نیازهای ضروری دام به مواد معدنی و مغذی را تامین و باعث حلوگیری از بروز انواع بیماری‌ها در دام می‌شود.
بهترین خوراکی برای گوسفندان باید چه ویژگی‌هایی داشته باشد؟
- انرژی مهمترین ویژگی برای گوسفندان است تا بتواند بافت‌های بدن و فعالیت‌های حیاتی و رشدی آنها را به خوبی تامین کند. در صورتی که این انرژی به خوبی دریافت نشود دامی لاغر و ضعیف خواهید داشت.
- پروتئین برای دام‌ها بسیار ضروری است چرا که رشد و نمو دام را بر عهده دارد. کنجاله دانه‌های روغنی و یونجه مهمترین منبع پروتئینی هستند.
- آب که مهمترین خوراک دام است که به طور متوسط روزانه 3 تا 5 لیتر برای دام‌ها ضروری می‌باشد.
- مواد معدنی از جمله کلسیم، فسفر، ید و آهن برای رشد و نمو دام‌ها ضروری است.
- تمامی ویتامین‌ها برای فعالیت‌های عادی دام ضروری هستند. ویتامین D در جذب کلسیم و فسفر نقش مهمی دارد که با مصرف آن برای دام‌ها در رشد اسکلتی آنها نقش مهمی ایفا نموده‌اید.
بهترین منبع غذایی برای رشد گوسفندان، علوفه مناسب، غلات و مکمل‌های معدنی ویتامینی به همراه افزودنی‌هایی نظیر پروبیوتیک هستند. اگر در نگهداری درست از گوسفندان و عدم توجه به موارد بهداشتی، سن و نوع دام کوتاهی کنید و در دام مشکلات و بیماری ظاهر شود، نباید انتظار دامی با وزن گیری بالا و دریافت محصولات با کیفیت از آنها را داشته باشید. از طرفی نباید برای تمامی بره‌ها با هر نوع و وزنی یک جیره غذایی ثابت در نظر داشت.
گوسفندان بیشتر به خوردن گیاهان گلدار پهن برگ و علف بیشتر علاقمند هستند. به طور عادی گوسفندان روزانه 7 الی 8 ساعت در روز را صرف خوردن علوفه می‌کنند. به این نکته توجه کنید که قبل از ورود گله به چراگاه باید از سمی یا غیر سمی بودن گیاهان اطمینان داشته باشید، البته گوسفندان در مقایسه با گاوها دقیق‌تر به دنبال گیاهان پر ارزش می‌گردند.
مصرف غلات در خوراک گوسفندان
میش‌هایی که نه باردار هستند نه شیرده معمولا نیازی به غلات و کنسانتره ندارند و با علوفه‌های خشک و یونجه تغذیه می‌شوند. همچنین گوسفندانی که به بیماری‌هایی مقل پنومونی پیشرونده و انگل‌های مزمن مبتلا هستند نیز مکمل و غلات در جیره غذایی آنها باید قرار بگیرد.
جو از مهمترین خوراک برای گوسفندان است که مملو از پروتئین، کربوهیدرات، فیبر و انواع مواد معدنی و ویتامین‌ها می‌باشد. اگر گوسفند به هر دلیلی بعد از دریافت جو دچار مشکلات گوارشی نظیر اسیدوز و یا نفخ شدید شد، می‌بایست جو را به صورت خورد شده در جیره غذایی قرار دهید.
آب و نقش مهم آن در سلامت گوسفند
حیوانات نیز همانند دیگر موجودات زنده به آب سالم و تمیز نیاز دارند که برا ادامه حیات و رشد و سلامت آنها مهم است. میزان آب مورد نیاز هر گوسفند در روز بر اساس دمای محیط، وزن و سطح تولید محصولات دام و نوع تغذیه آنها مشخص می‌شود ولی به طور معقول یک گوسفند در هر شبانه روز 3 الی 14 لیتر آب تمیز باید بخورد. البته به این توجه داشته باشید که با افزایش دما میزان مصرف آب نیز افزایش می‌یابد و همچنین گوسفندانی که منبع تغذیه آنها علوفه خشک است، به دلیل رطوبت کمتر علوفه خشک آب بیشتری مصرف خواهند نمود.
علاوه بر آب سالم و تمیز، محل نگهداری آب نیز باید تمیز و بدون آلودگی باشد. می‌توانید برای دسترسی آسان‌تر از آبخوری‌های اتوماتیک که مجهز به دستگاه‌های سرمایشی و گرمایشی هستند نیز استفاده کنید.
سخن آخر
برای داشتن گله‌ای سالم و پروار می‌بایست به دنبال بهترین خوراک برای آنها باشید و با توجه به نوع دام و شرایط آنها میزان و اندازه کافی خوراک در اختیار آنها قرار دهید. همچنین به تمامی نکات بهداشتی توجه کنید و با توجه به بودجه‌ای که دارید خوراک دام را از محل‌های معتبر تهیه کنید.
