اثر پروماک در جيره غذايی بر قابليت هضم و مصرف اختياری خوراک در گوسفند

اگر شما هم به دنبال مزایا و معایب کود مرغی در جیره غذایی بر قابلیت هضم و مصرف اختیاری خوراک در گوسفند و یک مطلب علمی آزمایش شده، هستید، پیشنهاد می‌کنم مقاله زیر را به دقت بخوانید. ما در این مقاله به “اثر کود مرغی در جيره غذايی بر قابليت هضم و مصرف اختياری خوراک در گوسفند” خواهیم پرداخت. با ما همراه شوید.

خوراک دام ارزان پروماک یکی از بهترین، مقوی‌ترین و مقرون به صرفه‌ترین خوراک‌ها برای دام است. جهت مشاهده خواص و مزایای استفاده از برای دام کلیک کنید.

چکیده مقاله

اين پژوهش به منظور بررسي اثر كود مرغي فرآوري شده در جيره غذايي برقابليت هضم و مصرف اختياري خوراک بر روي 16 راس گوسفند نرافشاري با ميانگين وزن زنده 3/2 ± 62 كيلوگرم در قالب طرح كاملا تصادفي انجام گرفت. كود مرغي با روش حرارت غير مستقيم (بخار آب) عمل آوري شد و در چهار جيره آزمايشي به نسبت هاي صفر، ، 8 و 16 و 24 درصد ماده خشك جيره مورد آزمايش قرار گرفت. جيره شاهد شامل كاه گندم و يونجه (به نسبت به 35) 65 بود.
آزمايش 28 روز به طول انجاميد كه 21 روز به عنوان دوره سازگاري و يك هفته براي جمعآوري مدفوع و نمونه برداري اختصاص داده شد.
نتايج نشان داد كه ميزان خاكسترخام، پروتئين خام، ديواره سلولي عاري از خاكستر (NDFom و ) ديواره سلولي منهاي همي سلولز عاري از خاكستر (ADFom) در كود مرغي عمل آوري شده به ترتيب 4/ 18 ،8/ 23 ،3/ 46 7/و 14 درصد در ماده خشك تعيين شد و انرژي قابل متابوليسم آن نيز 3/9 مگاژول در كيلو گرم ماده خشك برآورد گرديد.
مقدار 9/ 54 درصد از كل پروتئين كود مرغي مورد آزمايش ازپروتئين حقيقي و 1/ 45 درصد آن نيتروژن غير پروتئيني بود. ميزان مصرف ماده خشك براي جيره هاي 4تا 1 به ترتيب ، ،1200 ،1506 1735 و 1601 گرم در روز و نيز 8/ 58، 8/ 72 ،5/ 87 4/و 74 گرم به ازاي هر كيلو گرم وزن متابوليكي بود كه بيشترين آن مربوط به جيره 16 درصد كود مرغي و كمترين آن مربوط به جيره شاهد بود ( 05/0 > p(. ميزان مصرف ماده آلي نيز براي جيره هاي 4تا 1 به ترتيب، 1120 ، 1380 ، 1531 و 1440 گرم در روز و برحسب گرم به ازاي هر كيلو گرم وزن متابولي كي به ترتيب 8/ 48 1/ ، 67 ،0 / 3/و 70 67 گرم بود كه روندي مانند ماده خشك را نشان داد (05/0 > p). با افزايش نسبت كودمرغي در جيره تا سطح 16 درصد، مصرف ماده خشك، ماده آلي، پروتئين خام ، NDFom و ADFom افزايش يافت ( 05/0 > p) قابليت هضم ماده خشك بين 4/ تا 53 60 درصد، ماده آلي بين 2/ 8/تا 55 61 درصد و NDFom بين 2/ 6/تا 49 57 درصد و پروتئين خام بين 8/ 8/تا 59 68 درصد در جيره هاي آزمايشي متغير بود كه در همه موارد جيره حاوي 16 درصد كود مرغي، بالاترين ميزان را دارا بود ( 05/0 > p). اما گوارش پذيري ADFom، ماده آلي قابل هضم در ماده خشك و ميزان انرژي قابل متابوليسم تحت تاثير جيرههاي آزمايشي قرار نگرفت. انرژي قابل متابوليسم درجيره ها نيز بين تا 1/8 57/8 مگاژول در كيلو گرم ماده خشك برآورد گرديد كه تفاوت معني داري را نشان نداد. با افزايش نسبت كود مرغي در جيره، ميزان نيتروژن مصرفي و نيتروژن ابقا شده نيز افزايش يافت اما بين سطوح، 8 و 16 24 درصد كود مرغي در جيره، تفاوت معني داري از نظر مقدار نيتروژن ابقا شده مشاهده نشد. به طور كلي استفاده از كود مرغي فرآوري شده در جيره بر پايه مواد خشبي تا حد 16 درصد كل جيره غذايي، گوارش پذيري و مصرف اختياري خوراك و ابقاي نيتروژن در گوسفند را به طور معناداری بهبود بخشيد.

مقدمه مقالات

كمبود منابع خوراك دام، به ويژه مكم ل هاي پروتئيني به عنوان مهم ترين عامل محدود كننده در دامپروري كشور محسوب مي شود در. اين راستا ، شناسايي و استفاده از بقايا و فرآورده هاي فرعي كشاورزي و دامپروري به منظور كمك به تامين كمبود منابع خوراك دام امري ضروري است. كود مرغي يكي از موادي است كه مي‌تواند در اين راستا مورد توجه قرار بگيرد. اين فرآورده فرعي كه شامل فضولات طيور به همراه مواد مورد استفاده در بستر مي‌باشد، غني از مواد نيتروژن دار بوده كه نشخواركنندگان مي توانند از آن به خوبي استفاده كنند. علاوه بر اين كود مرغي حاوي مقادير قابل توجهي از مواد معدني مورد نياز دام ها از جمله كلسيم ، فسفر، منيزيم، مس، روي بوده كه در تامين نياز هاي مواد معدني داراي اهميت مي باشد . پرورش طيور در كشور به صورت قفسي و بستري رايج مي باشد. درروش بستري ، كودي كه در پايان دوره پرورش در سالن هاي جوجه‌هاي گوشتي به جا ميماند شامل مواد بستر (پوسته شلتوك، پوسته بادام زميني، تراشه چوب، علوفه، باگاس، خاك اره، كاه و كاغذ) ، فضولات پرنده، ريخت و پاش خوراك و تا حدودي نيز پر ميباشد كه در صورت انجام فراوري مناسب مي تواند در تغذيه نشخوار كنندگان مورد استفاده قرار بگيرد.
با توجه به رشد سريع واحدهاي مرغداري به صورت متمركز در كشور سالانه حجم نسبتا انبوهي از كود مرغي توليد مي شود كه حمل و نقل آن به صورت خام سبب انتشار عوامل بيماري زا شده و صنعت دام و طيور كشور را با مشكل مواجه مي سازد كه هزينه هاي سنگين بهداشتي و اقتصادي را در بر خواهد داشت. سالانه بيش از 900 ميليون قطعه جوجه گوشتي در كشور پرورش داده ميشود ( آمارنامه كشاورزي، 1389). با فرض اين كه از
هر قطعه جوجه گوشتي در طول دوره پرورش حدود 5/1 كيلوگرم كود خشك (شامل فضولات، مواد بستر، ريخت و پاش خوراك وپر) به دست آيد، مجموع توليد كود خشك جوجه گوشتي در كشور، سالانه بيش از 4/1 ميليون تن تخمين زده ميشود.
با توجه به مشكلات ناشي از حمل و انتقال كود مرغي به صورت خام، عمل آوري مناسب كود مرغي مي تواند در پيش گيري از مشكلات مزبور موثر باشد. از طرفي با مصرف كود مرغي عمل آوري شده در تغذيه دام مي توان بهره وري و ارزش افزوده اين فراورده فرعي را بهبود بخشيد. بنابراين با بهبود و دستيابي به روش مناسب مديريت استفاده از اين فراورده فرعي، مي‌توان آلودگي‌هاي زيست محيطي را كاهش داده و به اين طريق یک فرصت مناسبي را براي هر دو بخش صنعت طيور و دامپروري فراهم نمود.

طي ساليان گذشته پژوهش هاي قابل توجهي در زمينه كاربرد اين ماده در تغذيه نشخوار كنندگان در جهان انجام گرفته است و توصيه هايي نيز در جهت نحوه استفاده از آن در تغذيه دام انتشار يافته است. در عين حال از آنجا كه كود مرغي حاوي منابع نيتروژن دار غير پروتئيني مانند اسيد اوريك مي باشد ، استفاده آن منوط به وجود هم زمان منابع انرژي زاي سريع تخمير شونده در محيط شكمبه مي باشد. از طرفي كاربرد آن در تغذيه عملي دام، مشروط به عاري بودن از عوامل بيماري زاي احتمالي خواهد بود. در عين حال ، علاوه بر عمل آوري و سالم سازي لازم است ارزش غذايي آن به منظور استفاده بهينه در تغذيه دام تعيين شود. به طور كلي بر اساس پژوهش هاي انجام شده مي توان استنباط نمود كه كود مرغي از لحاظ عملكرد كمي و كيفي اين پتانسيل را دارد كه به عنوان منبعي ارزشمند در تغذيه دام مورد استفاده قرار گيرد. از سوي ديگر، بررسي اثر كود مرغي فرآوري شده در جيره نشخواركنندگان در شرايط كنوني ايران ضرورتي انكار ناپذير محسوب مي شود تا. كنون در ايران تحقيق جامعي راجع به تعيين قابليت هضم تركيبات شيميايي جيرههاي حاوي كود طيور فرآوري شده در تغذيه كاربردي درنشخواركنندگان انجام نشده است.
بنا بر اين، پژوهش حاضر به منظور بررسي و تعيين قابليت هضم كود مرغي عمل آوري شده و اثرآن بر مصرف خوراك در تغذيه گوسفند وبر اساس فرضيههاي زير انجام شد:
1- ميزان مصرف اختياري خوراك تحت تاثير سطوح مختلف كود مرغي طيور در جيره غذايي قرار ميگيرد .
2- كود مرغي باعث بهبود قابليت هضم مواد مغذي جيرههاي آزمايشي نسبت به جيره مشاهده می‌شود.

بحث و نتیجه‌گیری

در بررسی ترکیب شیمیایی کود مرغی، میزان پروتئین خام در ماده خشک به دست آمده 23.8 درصد بود که از مقادیر گزارش شده توسط مویمبلا و ون رایزن (2001) و جکسون و همکاران (2006) بیشتر است. تفاوت در میزان پروتئین ممکن است به دلیل زمان برداشت کود، نوع مواد بستر و کیفیت جیره غذایی پرندگان باشد (عبدل و همکاران، 2008). کود مرغی مورد استفاده در آزمایش حاضر دارای کیفیت نسبتاً مناسبی برای مصرف در تغذیه نشخوارکنندگان بود. بر اساس گزارش بگلی و ایونز (1998)، کود مرغی باید دارای حدود 20 تا 30 درصد پروتئین خام در ماده خشک باشد.

میزان پروتئین خام کود مرغی ممکن است به دلیل افزایش محتوای خاکستر (بیشتر از 28 درصد در ماده خشک) کاهش یابد، که در این صورت برای مصرف در تغذیه دام مناسب نخواهد بود. بخش نیتروژن غیر پروتئینی کود مرغی حدود نیمی از محتوای پروتئین خام را شامل می‌شود. بخش اصلی نیتروژن غیر پروتئینی کود مرغی اسید اوریک است که در مقایسه با اوره با سرعت کمتری در شکمبه تجزیه شده و در نتیجه اندمان استفاده از آمونیاک شکمبه را افزایش می‌دهد.

مقدار فیبر نامحلول در شوینده خنثی در کود مرغی کاملاً متغیر بوده و تحت تأثیر عواملی مانند نوع مواد بستر، تعداد دوره پرورش قبل از برداشت و نوع فرآوری قرار دارد (گویچ و آیکین، 2000). غلظت خاکستر کود مرغی، در این آزمایش، 18.4 درصد در ماده خشک بود که در دامنه گزارش شده (15 تا 25 درصد در ماده خشک) قابل قبول به عنوان خوراک دام قرار گرفت (جاکوب و همکاران، 1997).

محتوای انرژی قابل متابولیسم کود مرغی در این تحقیق قابل توجه بوده و در مقایسه با یافته‌های دیسک و همکاران (1998) بالاتر بود که ممکن است به دلیل مقدار کمتر خاکستر خام و فیبر نامحلول در شوینده خنثی باشد. به علاوه، اختلاف در قابلیت دسترسی انرژی کود مرغی به عواملی مانند فرآیند حرارتی، میزان خاکستر خام و فیبر بستگی دارد (بولن و همکاران، 2005). همچنین، برایند مقدار خاکستر خام و فیبر نامحلول در شوینده اسیدی کود مرغی ارتباط معکوس با مقدار انرژی قابل متابولیسم دارد.

قابلیت هضم بهبود قابلیت هضم جیره غذایی در اثر افزودن کود مرغی تا سطح 16 درصد، احتمالاً به خاطر تأمین آمونیاک کافی برای فعالیت بهینه باکتری‌های تجزیه‌کننده فیبر و تخمیر کننده خوراک بوده است (راسل و همکاران، 1992). با توجه به اینکه مقدار فسفر موجود در ماده خشبی، به ویژه در کاه گندم، پایین‌تر از نیاز نشخوارکنندگان می‌باشد، بنابراین تأمین فسفر بیشتر با بکارگیری کود مرغی، ممکن است از دلایل دیگر بهبود هضمی پذیری بوده باشد. بهبود قابلیت هضم جیره‌های حاوی کود مرغی مشابه نتایج گزارش شده توسط دیگران (هورنی و همکاران، 1996؛ بوهنرت و همکاران، 2002) است. بر اساس گزارش پژوهش گران (فیک و همکاران، 1973؛ هورتن، 1979) استفاده از مکمل‌های پروتئینی و منابع نیتروژن غیر پروتئینی به همراه پس‌مانده‌های زراعی در تغذیه نشخوار کنندگان، مصرف اختیاری خوراک و قابلیت هضم جیره‌ها را افزایش نشان داده است. بخشی و فونتینوت (1998) نیز گزارش دادند که استفاده از کود مرغی (فرآوری شده به روش‌های مختلف) در جیره غذایی، سبب بهبود قابلیت هضم اغلب مواد مغذی جیره غذایی شد. هر چند در مطالعه دیگری که بر روی گوسفندان انجام شده است، مکمل کردن علوفه خشبی با کود مرغی تأثیری روی قابلیت هضم اجزاء جیره نداشته است (کواک و همکاران، 2003).

کاهش ضریب هضمی مواد مغذی جیره غذایی، با مصرف سطح بالای کود مرغی، ممکن است به خاطر نوع و نسبت مواد استفاده شده به عنوان بستر در مرغداری باشد که از هضم پذیری بسیار پایینی برخوردار هستند. نگیس و همکاران (2007) کاهش قابلیت هضم فیبر در جیره‌های حاوی سطوح بالای کود مرغی را مرتبط به کاهش pH شکمبه در نتیجه مصرف کود مرغی بیان کردند. از طرفی، با افزایش نسبت جایگزینی کود مرغی به جای علف چمنی در جیره گوساله‌های هلشتاین نیز pH شکمبه به طور معنی داری کاهش یافت (میویاو و همکاراران، 2001). بر اساس گزارش دیگری (اوبیدات و همکاران، 2011) نیز با جایگزین کردن 20 درصد کود مرغی به جای کنجاله سویا و جو در جیره غذایی بره، ضریب هضمی جیره در مقایسه باجیره شاهد یا جیره حاوی 10 درصد کود مرغی کاهش نشان داده است. در گزارش دیگری، جیره حاوی 30 درصد کود مرغی در مقایسه با جیره شاهد در تغذیه بره پروری قابلیت هضم ماده خشک و فیبر را کاهش داده است.

جهت دانلود کامل مقاله روی عکس زیر کلیک کنید.