تابستان، فصلی پر از چالش برای دامداران است. یکی از مهم‌ترین مشکلات، حمله کنه‌ها به گله‌هاست. این انگل‌های کوچک می‌توانند موجب بیماری‌های خطرناک، کاهش وزن دام، افت کیفیت گوشت یا شیر و حتی مرگ حیوان شوند. در این مقاله به‌طور کامل بررسی میکنیم که چگونه می‌توان گله را از کنه‌ها در فصل تابستان محافظت کرد.
کنه چیست و چرا برای دام‌ها خطرناک است؟
کنه‌ها انگل‌هایی از خانواده بندپایان هستند که خون حیوانات را می‌مکند. آسیب‌های کنه به گله بسیار جبران ناپذیر است. این موجودات می‌توانند ناقل بیماری‌های مهم و کشنده ای باشند. بیماری‌های ناشی از کنه در دام مانند تب خونریزی‌دهنده کریمه کنگو، تب ۳ روزه، بابزیوز (تب قرمز) و آناپلاسموز است. باید مراقب خطرات کنه برای دام نیز باشید تا از جبران خسارت در امان باشید.
علائم وجود کنه در دام
برای شناسایی سریع کنه در دام‌ها، باید به علائم زیر توجه داشته باشید:
- خارش شدید یا خاراندن مداوم بدن توسط دام
- وجود زخم یا نقاط تیره در نواحی گوش، گردن، زیر شکم و پاها
- کاهش اشتها و ضعف جسمی
- افت تولید شیر یا وزن‌گیری
- بروز تب یا کم‌خونی
روش‌های پیشگیری از حمله کنه‌ها به دام
چگونه در تابستان گله را از حمله کنه ها دور کنیم؟ در ادامه به روش های کاربردی پیشگیری از حمله کنه ها به دام اشاره میکنیم.
1. پاک‌سازی محیط دامداری
- مرتب‌سازی و حذف علف‌های بلند، چوب، زباله و محیط‌های مرطوب
- آهک‌پاشی در حیاط دامداری و اطراف طویله
- استفاده از سموم کنه‌کش محیطی با تأیید دامپزشکی
- تهیه طویله مناسب و قابل شست و شو برای دام
- جداسازی و دور کردن زباله ها از محل زندگی دام
- تمیز کردن روزانه محل زندگی دام
- ضد عفونی کردن طویله با مواد شیمیایی
- جلوگیری از چرای دام در چراگاه های آلوده به کنه
2. استفاده منظم از سموم ضدکنه
- استفاده از سم‌های استاندارد مانند دلتامترین، سایپرمترین یا پرمترین با دوز مناسب
- رعایت دوره‌های زمانی سم‌پاشی: معمولاً هر ۲ تا ۳ هفته یک‌بار در تابستان
- ضدعفونی کردن دام
- مقاوم کردن دام با استفاده از خوراک و تغذیه مناسب
استفاده از تغذیه مناسب که حاوی مواد مغذی و معدنی باشد تا بتواند نیازهای بدن دام را تامین کند، اهمیت دارد. خوراک دام ارزان پروماک با فرمولاسیون خاص یک گزینه عالی برای دام به شمار می رود. خوراک دام پروماک حاوی مقدار زیادی مواد مدنی و مغذی است که باعث رشد سریع و وزن گیری دام میشود.
3. حمام کنه برای دام‌ها
- استفاده از وان یا تانکر برای شست‌وشوی دام‌ها با محلول ضدکنه
- دقت در ورود کامل بدن حیوان به مایع
- تکرار فرآیند به‌صورت منظم، به‌ویژه در مناطق گرم‌سیری
4. همکاری با دامپزشک
- معاینه منظم گله توسط دامپزشک
- دریافت واکسن یا داروهای پیشگیری برای دام‌های حساس
- روش‌های درمانی در صورت آلودگی به کنه
مناسب ترین روش کنه زدایی گوسفندان
کنه زدایی گوسفندان یکی از مراحل حیاتی در مراقبت از این حیوانات ارزشمند است. کنه‌ها در دسته‌ی انگل‌های خارجی قرار می‌گیرند که عمدتاً روی پوست دام یا در محیط اطراف محل زندگی آن فعالیت می‌کنند. با وجود اینکه واکسن‌های مؤثری برای مقابله با انگل‌های درونی وجود دارد، اما هنوز واکسن قابل اتکایی برای از بین بردن کنه‌ها ساخته نشده است. از همین‌رو، مقابله با این انگل‌ها نیازمند بهره‌گیری از روش‌های کنه زدایی مختلف است که به‌طور کلی در سه دسته‌ی اصلی جای می‌گیرند:
۱. روش فیزیکی
در این شیوه، کنه‌ها به‌صورت دستی و مستقیم از بدن گوسفند جدا می‌شوند. این اقدام می‌تواند در موارد محدود بسیار مؤثر باشد، اما در مقیاس‌های بزرگ و گله‌های پرجمعیت، استفاده از آن دشوار و زمان‌بر خواهد بود.
۲. روش بیولوژیکی
در مبارزه بیولوژیکی با کنه‌ها، عوامل زنده‌ای مانند قارچ‌های ضدانگل، برخی گیاهان دارویی و حتی موجوداتی مانند ماهی گامبوزیا به‌کار گرفته می‌شوند که به‌طور طبیعی در کاهش جمعیت کنه‌ها مؤثر هستند.
روش دیگر بیولوژیکی شامل استفاده از اشعه‌های خاص برای عقیم‌سازی کنه‌هاست. در این روش، کنه‌ها در محیطی کنترل‌شده تحت تابش اشعه قرار می‌گیرند. پس از آن، هرچند امکان جفت‌گیری وجود دارد، اما تولیدمثل مختل شده و به‌مرور جمعیت کنه‌ها کاهش می‌یابد.
همچنین، می‌توان از روش اصلاح نژاد دام بهره برد؛ بدین صورت که با تلاقی گوسفندان بومی مقاوم با نژادهای حساس‌تر، نسل‌های بعدی دام مقاوم‌تر نسبت به انگل‌های خارجی خواهند بود.
۳. روش شیمیایی
در این روش، از سموم شیمیایی تأییدشده و ایمن برای دام استفاده میشود که یا مستقیماً روی پوست گوسفند پاشیده می‌شوند یا به‌صورت خوراکی به دام داده می‌شوند. همچنین، سم‌پاشی منظم محل نگهداری دام‌ها نقش مهمی در کاهش خطر آلودگی دارد. استفاده‌ی مستمر از مواد شیمیایی در کنار سایر روش‌های کنه زدایی می‌تواند کنترل موثری بر جمعیت کنه‌ها ایجاد کند.
راهکار درمانی آلودگی کنه در دام
- استفاده از آمپول‌ها و داروهای تزریقی مانند اکسی تتراسایکلین یا دکزامتاژون (طبق تجویز دامپزشک)
- استفاده از گرد کنه‌کش روی نواحی پرخطر بدن دام
- جدا کردن دام‌های آلوده از گله اصلی جهت پیشگیری از گسترش آلودگی
توصیه های درمانی برای دامداران در حمله کنه به دام
مواردی که دامداران باید در نظر بگیرند عبارتند از:
همیشه قبل از استفاده از هر نوع سم یا دارو، با دامپزشک مشورت کنید.
در مناطق گرم، حمله کنه‌ها شدیدتر است، پس دفعات سم‌پاشی باید بیشتر باشد.
از وارد کردن دام جدید به گله بدون قرنطینه و بررسی دقیق خودداری کنید.
سخن پایانی
ما در این مطلب به روش های جلوگیری از حمله کنه به دام و روش های درمانی کاربردی کنه زدایی دام و استفاده از خوراک دام مناسب اشاره کرده ایم. مقابله با کنه‌ها نیازمند اقدامات پیشگیرانه منظم و آگاهی دامداران است. با رعایت توصیه‌های بالا، می‌توانید تا حد زیادی گله خود را از آسیب‌های این انگل خطرناک حفظ کنید.
اگر تجربه‌ای در زمینه مقابله با کنه‌ها دارید، در بخش نظرات با ما و دیگر دامداران به اشتراک بگذارید.
![آشنایی با انواع بیماری در گوسفندان [پیشگیری +راه های مقابله با آنها]](https://promac.ir/wp-content/uploads/2025/05/Understanding_the_types_of_diseases_in_sheep_and_ways_to_deal_with-min-300x210.jpg)
